ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା: ଶବ୍ଦ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ରହସ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ

ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ଜୀବନ କାହାଣୀର ଶକ୍ତି, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପପିଢିକୁ ସେତୁ କରିବାର ଶବ୍ଦର କ୍ଷମତାର ଏକ ପ୍ରମାଣ ଥିଲା| ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ଦର୍ଶନର ଝରକା ଖୋଲି ବିଶ୍ୱକୁ ଏହାର ଜଟିଳତା ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଦେଖେଇଥିଲେ |

ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଏପରି ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରି ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପିଢିକୁ ସଂଯୋଗ କରନ୍ତି| ଭାରତୀୟ ତଥା ଆମେରିକୀୟ ଐତିହ୍ୟର ଜଣେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଲେଖିକା ତଥା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତା ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା ଏହିପରି ଏକ ଆଲୋକିତ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଜୀବନର କାର୍ଯ୍ୟ ଏକ ସେତୁ ଥିଲା ଯାହା ପୂର୍ବ ଏବଂ ପଶ୍ଚିମକୁ ବ୍ୟାପିଥିଲା, ଯାହାକି ବିଶ୍ୱ ଦର୍ଶକଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ଟେପେଷ୍ଟ୍ରିକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଥିଲା |

ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ ଏବଂ ମୂଳ

1943 ମସିହାରେ ଭାରତର ଦିଲ୍ଲୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଝିଅ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପିତା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ କେବଳ ଜଣେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ନୁହଁନ୍ତି ବରଂ ଓଡିଶାରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ନେତା ମଧ୍ୟ ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ସାନଭାଇ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ 2000 ରେ ଓଡିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ। ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଗୀତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସମ୍ପୃକ୍ତିର ଅଶାନ୍ତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ତିନି ବର୍ଷ ବୟସରେ ଏକ ବୋର୍ଡିଂ ସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲା।

ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ଭାରତରେ ଏବଂ ପରେ ବ୍ରିଟେନର କେମ୍ବ୍ରିଜ୍ର ଗିର୍ଟନ୍ କଲେଜରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ଗଠନମୂଳକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକ ତାଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତର ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଲା, ଯାହା ଭାରତର ଜଟିଳ ସାମାଜିକ-ସାଂସ୍କୃତିକ ଦୃଶ୍ୟ ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା |

ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି

ସାମ୍ବାଦିକ ତଥା ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତା ଭାବରେ ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ଯାତ୍ରା 1970 ଦଶକରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। 1971 ମସିହାର ଐତିହାସିକ ବାଂଲାଦେଶ ମୁକ୍ତି ଯୁଦ୍ଧ ସମେତ ବିବାଦକୁ ଆଚ୍ଛାଦନ କରିବା ପାଇଁ ସେ ଏକ ମିଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କର ସାହସ ଏବଂ ନିଷ୍ଠା ତାଙ୍କୁ 1970 ରୁ 1971 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମେରିକାର ଟେଲିଭିଜନ ନେଟୱାର୍କ NBC ପାଇଁ ଟେଲିଭିଜନ ଯୁଦ୍ଧ ସମ୍ବାଦଦାତା ହେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା। କେବଳ ଭାରତରେ ନୁହେଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ବାଂଲାଦେଶ ମୁକ୍ତି ଯୁଦ୍ଧର ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଚିତ୍ର ହୋଇପାରିଛି।

ଉଦୀୟମାନ ଲେଖିକା

1979 ରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିବା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୁସ୍ତକ “କର୍ମ କୋଲା” ଦ୍ୱାରା ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ଯାତ୍ରା ସାହିତ୍ୟକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥିଲା। ଚତୁରତା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦୃଷ୍ଟି ସହିତ, ମେହେଟ୍ଟା ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଯାତ୍ରାକୁ ଘେରି ରହିଥିବା ରହସ୍ୟର ସ୍ତରକୁ ପଛରେ ପକାଇଲେ |

1989 ମସିହାରେ, ସେ “ରାଜ” ସହିତ ଏକ କାଳ୍ପନିକ ଉପନ୍ୟାସ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ଦୁଇଟି ଭାରତୀୟ ରାଜକୁମାରୀ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ଆକର୍ଷଣୀୟ କାହାଣୀରେ ଆବିର୍ଭୂତ ହୋଇଥିଲା | ଭାରତର ରାଜକୁମାର ଯୁଗର ପୃଷ୍ଠଭୂମି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସ୍ଥାପିତ ଏହି କାହାଣୀ ଦେଶର ଜଟିଳ ଇତିହାସରେ ଏକ ୱିଣ୍ଡୋ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା |

କାହାଣୀର ଏକ ନଦୀ

1993 ରେ ପ୍ରକାଶିତ ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରସିଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି “ଏ ରିଭର୍ ସୂତ୍ର”, ଯାହାକି କ୍ଷୁଦ୍ର କାହାଣୀର ସଂଗ୍ରହ ଅଟେ | ଏହି କାହାଣୀଗୁଡିକ ମାଧ୍ୟମରେ ମେହେଟ୍ଟା ଭାରତୀୟ ପୁରାଣକୁ ନର୍ମଦା ନଦୀ କୂଳରେ ସମସାମୟିକ ଜୀବନ ସହିତ ଯୋଡିଥିଲେ | ତାଙ୍କର କାହାଣୀ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଭାରତରେ ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଆଧୁନିକତାର ଛକକୁ ଜୀବନ୍ତ କରି ଏହାକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପାଠକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇଲା |

1997 ରେ, ସେ “ସ୍ନେକସ୍ ଆଣ୍ଡ୍ ଲାଡର୍ସ” ର ଏକ ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ ଯାହାକି 50 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସ୍ୱାଧୀନତା ହାସଲ କରିବା ପରଠାରୁ ଭାରତ ଏବଂ ଏହାର ଯାତ୍ରା ବିଷୟରେ ଗଭୀର ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ବିବିଧ ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଏହାର ସଂଘର୍ଷ ଏବଂ ବିଜୟର ଏକ ଆଲୋକ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା |

ସାହିତ୍ୟିକ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ

ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟିକ କାର୍ଯ୍ୟ କେବଳ ଭାରତ କୂଳରେ ସୀମିତ ନଥିଲା। ସେସବୁ ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କଲେ, ଭାଷା ଅତିକ୍ରମ କଲେ ଏବଂ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପାଠକମାନଙ୍କ ସହିତ ପୁନଃ ପ୍ରକାଶିତ ହେଲେ | ତାଙ୍କର ପୁସ୍ତକଗୁଡିକ 21 ଟି ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ୟୁରୋପ, ଆମେରିକା ଏବଂ ଭାରତରେ ବେଷ୍ଟେଲର ତାଲିକା ସ୍ଥାନିତ କରିଛି |

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦର୍ଶକଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିବାର ତାଙ୍କର ଅନନ୍ୟ ଦକ୍ଷତା ତାଙ୍କୁ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅର୍ଜନ କରିଥିଲା | ସେ ଥରେ ଏକ ସାକ୍ଷାତକାରରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ଆଧୁନିକ ଭାରତକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ତଥା ଏକ ପୁରା ପିଢିର ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲି, ଯେଉଁମାନେ ଜନ୍ମ ହେବାର 25 ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ କ’ଣ ଘଟିଥିଲା ସେ ବିଷୟରେ କୌଣସି ଧାରଣା ନାହିଁ।

ବିବେକର ଏକ ଅଙ୍ଗଭଙ୍ଗୀ

2019 ରେ ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କୁ ଭାରତର ଚତୁର୍ଥ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନାଗରିକ ପୁରସ୍କାର ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା। ତେବେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ସହ ସମକକ୍ଷ ହୋଇଥିବା ପୁରସ୍କାରର ସମୟ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରି ସେ ଏହି ପ୍ରଶଂସାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟର ଅଖଣ୍ଡତା ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଅଦମ୍ୟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥିଲା |

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଜୀବନ ଏବଂ କ୍ଷତି

1965 ରେ, ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା ଆଲଫ୍ରେଡ ଏ ନୋପଫ ପ୍ରକାଶନ ସଂସ୍ଥାର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟ ସନ୍ନି ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ। କେମ୍ବ୍ରିଜରେ ପଢିବା ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରେମ କାହାଣୀ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନେ ଆଦିତ୍ୟ ସିଂ ମେହେଟ୍ଟା ନାମକ ଏକ ପୁତ୍ର ସହିତ ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ଦୁଃଖର ବିଷୟ, ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ 2019 ରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇ ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ଛାଡିଥିଲେ।

ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା ତାଙ୍କ ସମୟକୁ ନ୍ୟୁୟର୍କ ସିଟି, ଲଣ୍ଡନ ଏବଂ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ମଧ୍ୟରେ ଭାଗ କରିଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ପ୍ରତିଫଳନ |

ଏକ ଆଇକନ୍ ସହିତ ବିଦାୟ

ସେପ୍ଟେମ୍ବର 16, 2023 ରେ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତ ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେଇଥିଲା। ସେ 80 ବର୍ଷ ବୟସରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ଘରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଦେହାନ୍ତ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକି ଏକ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଛାଡି ଆଗାମୀ ପିଢିକୁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇବ।

ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ଜୀବନ କାହାଣୀର ଶକ୍ତି, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ପପିଢିକୁ ସେତୁ କରିବାର ଶବ୍ଦର କ୍ଷମତାର ଏକ ପ୍ରମାଣ ଥିଲା | ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଏବଂ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ଦର୍ଶନର ଝରକା ଖୋଲି ବିଶ୍ୱକୁ ଏହାର ଜଟିଳତା ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଦେଖେଇଥିଲେ | ପଦ୍ମଶ୍ରୀଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିବା ସାମ୍ବାଦିକତା ଅଖଣ୍ଡତା ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦର୍ଶାଇଲା।

ଯେହେତୁ ଆମେ ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ଜୀବନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ ବିଷୟରେ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁ, ଏଠାରେ ସ୍ମରଣ କରାଗଲା ଯେ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ଆମକୁ ଏକଜୁଟ କରିବାର ଅସାଧାରଣ ଶକ୍ତି, ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ବୁଝାମଣା ଏବଂ ସହାନୁଭୂତି ବଢାଇଥାଏ | ଗୀତା ମେହେଟ୍ଟା ଜଣେ ପ୍ରକୃତ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱତ ଭାବରେ ସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବେ ଯିଏ ବିଶ୍ୱ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଭାରତର ହୃଦୟକୁ ଆଲୋକିତ କରିଥିଲେ |